" Μη πάσι πίστευε " (Πιττακός)
Ο Αριστοτέλης τόνισε πως ο άνθρωπος για να ζήσει μόνος πρέπει να είναι ή Θεός ή θηρίο. Δεν είναι βέβαια τίποτε απ' τα δύο, αλλά βρίσκεται σε μια κατάσταση που από τη φύση του πρέπει να συμβιώνει με τους συνανθρώπους του σε οργανωμένες κοινωνίες. Για την ομαλή συμβίωση στις κοινωνίες αυτές ισχύουν πολιτειακοί και ηθικοί νόμοι και κανόνες. Αλλά τον σπουδαιότερο ρόλο τον παίζει η αμοιβαία εμπιστοσύνη των πολιτών μεταξύ τους. Όταν αυτή η εμπιστοσύνη υπάρχει, όλα τότε στην πολιτεία πάνε καλά.
Ο άνθρωπος όμως δεν είναι ποτέ τέλειος και μάλιστα υπάρχουν πάρα πολλοί που μπορούμε να τους χαρακτηρίσουμε σαν αρκετά ατελείς, ανθρώπους δηλαδή με πάρα πολλά ελαττώματα, όπως αδικία, ματαιοδοξία, εγωϊσμό, ανειλικρίνεια... Εξαιτίας όλων αυτών των ανθρώπινων ελαττωμάτων κλονίζεται το θέμα της εμπιστοσύνης και αν κανείς δείξει εμπιστοσύνη σε ανθρώπους με παρόμοια ελαττώματα τότε θα πάθει κοινωνική και ηθική ζημιά και ακόμα χειρότερα θα χαρακτηρισθεί αφελής. Γι' αυτό πρέπει στις κοινωνικές μας σχέσεις να είμαστε προσεχτικοί, χωρίς φυσικά να φθάσουμε στο σημείο να αμφιβάλλουμε για όλους και για όλα, γιατί τότε φθάνουμε στο σημείο να κάνουμε μεγαλύτερο κακό στον εαυτό μας.
Ο άνθρωπος όμως δεν είναι μόνο κοινωνικό όν. Έχει και διάφορα, ανάλογα με το χαρακτήρα του ενδιαφέροντα για τις Τέχνες, τα Γράμματα, τη Φιλοσοφία, τη Θρησκεία, τις Επιστήμες, τον Αθλητισμό κ.λ.π. Σε κάθε ένα από τα ενδιαφέροντα αυτά αντιστοιχούν γνώσεις που ή έχει κανείς ή επιζητεί να τις αποκτήσει. Ενδιαφέρεται ας πούμε για την Τέχνη, π.χ. για τη Γλυπτική και θέλει να γνωρίσει καινούρια πράγματα γι' αυτήν. Εδώ πάλι ισχύει το "μη πάσι πίστευε" του Πιττακού του Μυτηλιναίου, γιατί δε θα ρωτήσει τον πρώτο τυχόντα, ούτε θα δεχτεί ανεξέταστα οτιδήποτε του ειπωθεί, αλλά θα ρωτήσει τον επαϊοντα, όπως θα έλεγε ο Σωκράτης.
Το ίδιο ισχύει και ως προς τον ηθικό και γνωσιολογικό τομέα, όπου πάλι πρέπει να πιστέψουμε κάτι αφού ρωτήσουμε τον κατάλληλο άνθρωπο και αμφιβάλλουμε στις γνώμες εκείνων που δεν έχουν τις αντίστοιχες γνώσεις. Πριν δηλαδή καταλήξουμε, πιστέψουμε σε κάτι, πρέπει πρώτα να αμφιβάλλουμε. " Διά να πιστεύσωμεν μετά βεβαιότητος πρέπει να αρχίσωμεν αμφιβάλοντες" (Σενέκας).
Στο σημείο αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Πρέπει η αμφιβολία μας να καταλήγει σε μια πίστη, γιατί αλλιώς γίνεται κατάσταση αρρωστημένη και επικίνδυνη. (βλ. παλαιότερες αναρτησ: Η θετική και γόνιμη αμφιβολία...06/04/2012).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου