Η ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΑΚΡΩΝ

Ο " ΜΕΓΑΛΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ "

Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος υπήρξε γεγονός κοσμοϊστορικής σημασίας, καθώς σηματοδότησε το τέλος της ευρωπαϊκής μονοκρατορίας στον κόσμο. Για την Ευρώπη ήταν η οδυνηρότερη και καταστρεπτικότερη σύγκρουση από την εποχή του Τριακονταετούς Πολέμου (1618-1648). Μια ολόκληρη γενιά Ευρωπαίων σημαδεύτηκε από το " Μεγάλο Πόλεμο ". Εκατομμύρια ανδρών σκοτώθηκαν, ακρωτηριάστηκαν, τραυματίστηκαν σωματικά και ψυχικά στις φονικότατες μάχες των μετώπων του πολέμου, προπάντων στο δυτικό μέτωπο, το οποίο λόγω της στασιμότητάς του μετέτρεψε, από τους πρώτους κιόλας μήνες, τη σύγκρουση των γαλλοβρετανικών στρατευμάτων εναντίων των γερμανικών σε έναν αδυσώπητο πόλεμο θέσεων και χαρακωμάτων, σε μια κόλαση πυρός, κρύου και ασφυξιογόνων αερίων. Σ' αυτόν τον πόλεμο δοκιμάστηκαν φονικότατα όπλα, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν ευρώς και στο Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο: η χειροβομβίδα, το φλογοβόλο, το πολυβόλο, το άρμα μάχης (τανκ), το υποβρύχιο, τα ασφυξιογόνα αέρια. 

     Παρά τις σημαντικές επιτυχίες της Γερμανίας, της Αυστροουγγαρίας και των συμμάχων τους στο ανατολικό και στο βαλκανικό μέτωπο μέχρι και το 1917 (το νεοσύστατο καθεστώς των μπολσεβίκων στη Ρωσία αναγκάστηκε να συνθηκολογήσει με βαρύτατους όρους), οι Κεντρικές Δυνάμεις ηττήθηκαν στον πόλεμο. Ο ναυτικός αποκλεισμός τους από τις δυνάμεις της "Συνεννόησης" (Ανταντ) δημιούργησε τεράστια προβλήματα επισιτισμού του πληθυσμού στα μετόπισθεν και ανεφοδιασμού του στρατού. Η είσοδος των Η.Π.Α. στον πόλεμο άλλαξε καθοριστικά το συσχετισμό των δυνάμεων και συνέβαλε αποφασιστικά στη νίκη των συμμάχων.

     Ο πόλεμος είχε τεράστιες επιπτώσεις στην πορεία των ευρωπαϊκών κοινωνιών σε όλους τους τομείς. Στο τέλος του είχαν καταρρεύσει τέσσερις μεγάλες ιστορικές αυτοκρατορίες (γερμανική, ρωσική, αυστριακή, οθωμανική) και είχε σημειωθει μια μεγάλη κοινωνική επανάσταση στη Ρωσία, η οποία επρόκειτο να αλλάξει την πορεία της Ευρώπης και του κόσμου στον 20ο αιώνα.

     Στα εδάφη των παλιών αυτοκρατοριών δημιουργήθηκε μια σειρά νέων εθνικών κρατών, αν και με πολυάριθμες μειονότητες στα εδάφη τους. Σε αρκετές χώρες οι γυναίκες απέκτησαν δικαιώματα θεμελιώνοντας τις αξιώσεις τους στην ανυπολόγιστη προσφορά τους στα μετόπισθεν. Ο φιλελευθερισμός δέχτηκε καίριο πλήγμα, καθώς η διευθυνόμενη και ελεγχόμενη από το κράτος οικονομία κέρδιζε συνεχώς περισσότερο έδαφος.

     Το εθνικιστικό μίσος και το πνεύμα της καθολικής σύγκρουσης μέχρις εσχάτων κυριάρχησε και στις συνθήκες ειρήνης, κυρίως αναφορικά με την ηττημένη Γερμανία. Η βούληση των Βρετανών και κυρίως των Γάλλων για σκληρή εκδίκηση και εξόντωση της Γερμανίας υποθήκευσαν το μέλλον της μεσοπολεμικής Ευρώπης, αφού οι όροι των Συνθηκών άνοιγαν μια περίοδο οικονομικής δυσπραγίας και πολιτικής αστάθειας για μεγάλο μέρος της Ευρώπης και -το κυριότερο- άφηναν ταπεινωμένη την προπολεμικά μεγαλύτερη δύναμη της ηπειρωτικής Ευρώπης (Γερμανία).
     Στα Βαλκάνια οι πολεμικές επιχειρήσεις διήρκεσαν περισσότερα χρόνια, δημιούργησαν όμως ένα αρκετά ανθεκτικό σύστημα διάδοχων κρατών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ωστόσο το τίμημα ήταν βαρύ για τους βαλκανικούς λαούς: σ' αυτή την περιοχή της Ευρώπης εφαρμόστηκε για πρώτη φορά και σε τόσο μεγάλη κλίμακα η πρακτική της ανταλλαγής πληθυσμών και μαζικής εκδίωξής τους από τις εστίες τους.-