Η ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΑΚΡΩΝ

Αμάθεια είναι η νύχτα του νου,
μια νύχτα χωρίς φεγγάρι κι άστρα      (Κομφούκιος)


Ο τρόπος που ο άνθρωπος διακρίθηκε από τα υπόλοιπα έμψυχα, αλλά άλογα όντα του πλανήτη μας είναι η λογική και η φαντασία, ο νους και ο ψυχικός κόσμος. Με αυτά απέκοψε τους πρωτογενείς δεσμούς του με τη φύση και πορεύεται πια προς την εξατομικευση και την ελευθερία μέσα από μια πολύχρονη και σκληρή αυτογνωσία.
     Ο άνθρωπος γίνεται περισσότερο ελεύθερος όταν γνωρίζει καλύτερα τον εαυτό του και τον κόσμο και έτσι οδηγείται στην ελευθερία. Και επειδή η ελευθερία έχει απόλυτη σχέση με τη δικαιοσύνη και την ευτυχία, γι' αυτό η γνώση τον οδηγεί και στις δύο αυτές αξίες της ζωής.  Όταν όμως λέμε πως ο άνθρωπος γνωρίζει, δεν εννοούμε μόνο πως αποκτά γνώσεις με το μυαλό του, δημιουργώντας τις επιστήμες και την τεχνολογία, αλλά ακόμη πως γνωρίζει τον ίδιο του τον εαυτό και τους συνανθρώπους του.
     Η πρώτη ενέργεια της μάθησης που αναφέρεται στην απόκτηση γνώσεων είναι γνωσιολογική και πάνω της στηρίζονται οι επιστήμες και η τεχνολογία, δηλαδή ο λεγόμενος υλικός πολιτισμός (civilisation). Η δεύτερη ενέργεια μάθησης είναι αυτή που τίθεται σαν βάση όλων των γνωστικών ενεργειών και αναφέρεται στην αποκάλυψη του εαυτού μας από τον ίδιο τον εαυτό μας. Αυτό σημαίνει πως προσπαθώ να ανακαλύψω τα ελαττώματά μου και να τα αποδυναμώσω, να επισημάνω τα προτερήματά μου και να τα ενδυναμώσω , να καλυτερέψω τις ορμές, τα ένστικτά μου και τα πάθη μου. Η τρίτη ενέργεια της μάθησης αναφέρεται στην ετερογνωσία, δηλαδή στη βαθειά γνωριμία μας με τους συνανθρώπους μας που είναι η βάση για την ύπαρξη ομαλών σχέσεων στις κοινωνίες. Οι δύο αυτές ενέργειες της μάθησης (αυτογνωσία, ετερογνωσία), δημιουργούν το λεγόμενο ανθρωπιστικό ή πνευματικό πολιτισμό, την ανθρώπινη δηλάδή κουλτούρα (culture).
     Όταν λοιπόν έχουμε ολοκληρωτική ή σχετική άγνοια των τριών παραπάνω καταστάσεων, τότε μπορούμε να πούμε αναμφίβολα πως αυτό συνιστά αμάθεια. Μπορούμε λοιπόν να προσθέσουμε στη ρήση του Κομφούκιου και τη λέξη ψυχή και να πούμε πως αμάθεια είναι η νύχτα του μυαλού αλλά και της ψυχής του ανθρώπου.
     Ο αμαθής δε στερείται μόνο τις γνώσεις αλλά και την ανθρώπινη μορφή, τη διαμόρφωση δηλαδή του ψυχοδιανοητικού του κόσμου. Αγνοεί τον εαυτό του, αγνοεί τον κόσμο, άρα αγνοεί τί σημαίνει δικαιοσύνη και ευτυχία. Η μέρα λοιπόν της ανθρώπινης ύπαρξης είναι η αγωγή και η μάθηση.-